Apostil Nedir?
Apostil, bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek başka bir ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir. Apostil’in kuralları 6 Ekim 1961 tarihli Lahey Konvansiyonuyla tespit edilmiştir. Apostil kuralları yalnızca Lahey Konferansı’na üye veya taraf devletler arasında geçerlidir.
Bu belge onay sistemiyle ilgili üye veya taraf devlet tarafından saptanan yerel bir merci, bakanlık, vb. bir kuruluş, belgenin gerçek olduğunu onaylayarak, başka bir üye veya taraf ülkede 6 Ekim 1961 tarihli Lahey Konvansiyonunda belirlenen kurallar çerçevesinde kullanılması için yasal hale getirirler.
Apostil tasdiki gerçekleştirilen belge, Lahey Konferansının tüm üye ve taraf devletlerinde geçerli bir belge olarak kabul edilir.
Bir Apostil belgesinin bileşenleri
Apostillerde ana başlığın Fransızca olarak “Apostille (Convention de La Haye du 5 Octobre 1961)” şeklinde yazılması zorunludur. Bir apostil belgesi aşağıdaki unsurlardan oluşur:
belgenin düzenlendiği ülkenin adı;
belgeyi imzalayan kişinin adı;
belgeyi imzalayan kişinin sıfatı;
belgeye basılan mührün ait olduğu makamın adı
tasdik edildiği yer;
tasdik edildiği tarih;
apostili düzenleyen makam;
apostil numarası;
apostili düzenleyen makamın mührü veya kaşesi;
apostili düzenleyen yetkilinin imzası.
"Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılmasına Dair 5 Ekim 1961 tarihli Lahey Sözleşmesi" 16.9.1984 tarihli ve 18517 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak ülkemiz açısından 29.09.1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anılan sözleşmenin 1. maddesinde Apostil Şerhinin. "Akit Devletlerden birinin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer bir Akit Devlet ülkesinde kullanılacak olan resmi belgelere" uygulanacağı öngörülmektedir. Anılan sözleşmeye taraf ülke vatandaşlarının kendi ülkelerinde düzenlettikleri söz konusu belgeleri taraf olan diğer ülkelerde doğrudan kullanmaları, bu suretle işlemlerde külfetin azaltılması, kolaylığın ve süratin sağlanmasıamaçlanmaktadır.
Anılan sözleşmede, sözleşmenin amaçları bakımından, aşağıda yer alan belgelerin resmi belge sayıldığı belirtilmektedir:
A) Apostil Şerhi konacak resmi belgeler:
a) "Savcı, zabıt katibi veya adliye memuru tarafından verilmiş belgeler de dahil olmak üzere, devleti bir yargı organına veya mahkemesine bağlı makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiş olan belgeler,
b) İdari belgeler,
c) Noter senetleri,
d) Kişilerce özel sıfatla imzalanmış belgeler üzerine konulmuş olup belgenin kaydının
veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzaların doğruluğunun resmi makam ve noterlerce tasdiki gibi resmi beyanlar" dır.
B) Aynı maddeye göre sözleşmenin uygulanamayacağı, diğer bir deyişle, Apostil tasdiki yapılamayacak belgeler:
1) “Diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından düzenlenmiş belgeler,
2) Ticaret veya gümrük işlemleriyle doğrudan ilgili olan idari belgeler" dir.
3) Sözleşmenin 6. maddesi uyarınca "Her Akit Devletin, Apostil Şerhini vermek üzere yetkili kılınan makamları belirlemesi, bunlarda değişiklik olduğunda da keyfiyeti Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirmesi" gerekmektedir.
4) Sözleşmenin 9. maddesinde "Her Akit Devlet, işbu Sözleşmede tasdik bağışıklığının öngörüldüğü hallerde kendi diplomasi veya konsolosluk memurlarınca tasdik işlemi yapılmamasını sağlamak üzere gerekli önlemleri alacaktır" denmekte ve usulüne göre Apostil Şerhi uygulanmış bir belgenin başkaca bir tasdike gerek olmadığı belirtilmektedir.
5) Anılan Sözleşme metni ile sözleşmeye taraf olan ülkelere ait güncel liste ile her bir ülkede Apostil Şerhi koymaya hangi makamların yetkili olduğuna dair bilgilere,
adresinden ulaşılması mümkün olmaktadır.
6) Malumları olduğu üzere, uluslararası sözleşmeler TBMM tarafından onaylanmasını müteakip kanun vasfını almakta ve milli kanunlarımız gibi yürürlük kazanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti'nde Apostil tasdik şerhi koymaya yetkili makamlar:
İdari belgelere: Valilikler, Valiler, Vali adına Vali Muavinleri ve Hukuk İşleri Müdürleri, Kaymakamlıklar;
Adli Belgelere: Ağır Ceza Mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki Adalet Komisyonu Başkanlıkları.
GENELGE No:68/l
Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi’ne ilişkin 01/01/2006 tarihli ve 68 sayılı Genelgemizin Sözleşmeye taraf olan devletler ve uygulamada karşılaşılan sorunlar açısından güncellenmesine ihtiyaç duyulmuştur.
- Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan ve Türkiye’nin 08/05/1962 tarihinde imzaladığı “Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi”nin onaylanması, 20/06/1984 tarih ve 3028 sayılı Kanunla uygun bulunmuş ve 16/09/1984 tarih ve 18517 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.
-
- Sözleşme, Türkiye bakımından 29/09/1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme ile bir âkit devletin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer bir âkit devletin ülkesinde ibraz edilecek olan resmî belgelerin diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından onaylanması zorunluluğu kaldırılmış bulunmaktadır.
-
- Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi’ne taraf devletler Ek (l)’de yer almaktadır.
-
- Onay belgelerinin teatisi sırasında Hükümetimizce, Sözleşmenin 6’ncı maddesi uyarınca tasdik şerhini (Apostil) vermekle yetkili Türk Makamları; idari belgeler için valilikler, adli belgeler için ise ağır ceza mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki adli yargı adalet komisyonu başkanlıkları olarak tespit edilmiştir.
-
- Anılan Sözleşmenin l’inci maddesinin (a) bendinde; savcı, zabıt kâtibi veya adliye memuru tarafından verilmiş olan belgeler de dahil olmak üzere, devletin bir yargı organına veya mahkemesine bağlı bir makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiş olan belgelerin, (b) bendinde; idari belgelerin, (c) bendinde; noter senetlerinin, (d) bendinde; kişilerce özel sıfatlarla imzalanmış belgeler üzerine konulmuş olup, belgenin kaydının veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzaların doğruluğunun resmî makam ve noterlerce tasdiki gibi resmî beyanların, “resmî belge” olarak nitelendirildiği belirtilmiştir.
-
- Sözleşmenin l’inci maddesinde; taraf devletlerin birinin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer taraf ülkesinde kullanılacak olan resmî belgeler sayılmıştır. Sözleşmenin 3’üncü maddesinde ise imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kişinin sıfatını ve gerektiğinde bu belge üzerinde mühür veya aslı ile aynı olduğunun teyidi için zorunlu görülebilecek tek işlemin, belgenin verildiği devlet yetkili makamınca bu belgeye 4’üncü maddede tanımlanan tasdik şerhinin (Apostil) konulmasından ibaret olduğu belirtilmiştir. Ayrıca 4’üncü maddede; Sözleşmeye ekli örneğe uygun olarak, tasdik şerhinin bizzat belgenin veya buna eklenecek kağıdın üzerine konulacağı, tasdik şerhini koyan makamın resmî dilinde veya ikinci bir dilde yazılabileceği, ancak tasdik şerhinin “Apostille Convention de La Haye Du 5 Octobre 1961” başlığının Fransızca olarak belirtilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
-
- Sözleşmenin 3 ve 4’üncü maddelerine göre tasdik şerhi, Ek (2)’de yer alan örneğine uygun olarak en az dokuz santimetre kenarlı kare biçiminde hazırlanmalı ve bizzat belgenin veya buna eklenecek bir kağıdın üzerine konulmalıdır. Tasdik şerhinin ayrı bir belgede yer alması halinde ise, şerh, tasdik edilen belge ile birleştirilerek, tasdik eden makamın mührü, birleşme yerine basılacaktır. 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 8’inci ve Adli Sicil Yönetmeliğinin 10’uncu maddelerine göre anılan Sözleşme uyarınca adli belge niteliğinde olup, yurt dışında kullanılacak olan adli sicil kayıtlarının da ağır ceza mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki adli yargı adalet komisyonu başkanlıklarınca tasdik edilmesi gerekmektedir.
